ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى ( ھېموگلوبىن ) قويۇقلۇقى MCHC

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى ( ھېموگلوبىن ) قويۇقلۇقى ( Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration ،MCHC ) ھەر بىر بىرلىك قىزىل قان ھۈجەيرىسىنىڭ ھەجىمى ئىچىدىكى ھېموگلوبىن مىقدارىنى ئۆلچەيدىغان كۆرسەتكۈچ بولۇپ، گرام ھەر دېتسىلىتىر ( g/dL ) نى بىرلىك قىلىدۇ. MCHC قىزىل قان ھۈجەيرىسىنىڭ ئىچكى قىسمىدىكى ھېموگلوبىننىڭ قويۇقلۇقىنى ئەكس ئەتتۈرىدۇ . بۇ قىزىل قان ھۈجەيرىسىنىڭ ئوكسىگېن مىقدارى ۋە مورفولوگىيەلىك ئۆزگىرىشىنى باھالاشقا ئەسقاتىدۇ. دوختۇرلار MCHC قىممىتى ئارقىلىق ئوخشاش بولمىغان تىپتىكى قان ئازلىقنى پەرقلەندۈرۈپ ۋە تۈرگە ئايرىپ، قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ ھاسىل بولۇشى ۋە ئىقتىدارىنىڭ بىنورمال ئەھۋالىنى ئىگىلەپ، كىلىنىكىلىق دىياگنوز قويۇش ۋە داۋالاشنى مۇھىم پايدىلىنىش ماتېرىيالى بىلەن تەمىنلەيدۇ.

ئۇيغۇرچە ئىسمى: ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى ( ھېموگلوبىن ) قويۇقلۇقى
ئىنگىلىزچە ئىسمى: Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration ،MCHC
خەنزۇچە ئىسمى: 平均红细胞血红蛋白浓度
تۈركچە ئىسمى: Ortalama Eritrosit Hemoglobin Konsantrasyonu

قىسقارتىلىشى: MCHC

نورمال سەۋىيىسى:
ئەرلەرنىڭ نورمال قىممىتى:32 – 36 g/dL
ئاياللارنىڭ نورمال قىممىتى:32 – 36 g/dL

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) ئۆلچەش ئۇسۇلى:

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) ئاپتوماتىك قان ئانالىزاتورى ئارقىلىق ئۆلچىلىدۇ. قان ئەۋرىشكىسى ئانالىز قىلىش ئەسۋابىغا كىرگۈزۈلگەندىن كېيىن، ئەسۋاب قان قىزىل ئاقسىلى ( Hemoglobin ،Hb ) ۋە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرى سېلىشتۇرما ھەجمى ( Hematocrit ،Hct ) نى ئۆلچەپ چىقىدۇ، ئاندىن تۆۋەندىكى فورمۇلا ئارقىلىق ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) قىممىتىنى ھېسابلاپ چىقىدۇ:

MCHC ( g / dL ) = hemoglobin ÷ hematocrit

بۇ ھېسابلاش جەريانى تېز ھەم توغرا بولۇپ، ئىشەنچلىك كلىنىكىلىق سانلىق مەلۇمات بىلەن تەمىنلەيدۇ.

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) ئەر – ئاياللار ئارىسىدىكى پەرقى:

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) ئەرلەر بىلەن ئاياللار ئارىسىدا ئادەتتە كۆرۈنەرلىك پەرق بولمايدۇ، نورمال دائىرىسى ئادەتتە 32 – 36 g/dL بولىدۇ. گەرچە يەككە تەندىكى پەرق ۋە فىزىيولوگىيەلىك ھالەت يېنىك داۋالغۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن بولسىمۇ، لېكىن MCHC قىممىتى ئادەتتە يۇقىرىدا بايان قىلىنغان دائىرە ئىچىدە بولىدۇ. بۇ مەيلى جىنسنىڭ قانداق بولۇشىدىن قەتئىينەزەر ،ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) بىر ئىشەنچلىك كۆرسەتكۈچ سۈپىتىدە قىزىل قان ھۈجەيرىسىدىكى ھېموگلوبىننىڭ قويۇقلۇقىنى باھالىيالايدىغانلىقىدىن دېرەك بېرىدۇ.

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) ئىقتىدارى:

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) قىزىل قان ھۈجەيرىسىنىڭ ئاساسلىق رولى قىزىل قان ھۈجەيرىسىدىكى ھېموگلوبىننىڭ قويۇقلۇقىنى ئەكس ئەتتۈرۈپ، قىزىل قان ھۈجەيرىسىنىڭ ئوكسىگېن ئېلىپ يۈرۈش ئىقتىدارىنى باھالاشتىن ئىبارەت. ھېموگلوبىن قىزىل قان ھۈجەيرىسىدىكى ئاساسلىق ئاقسىل بولۇپ، ئوكسىگېننى ئۆپكىدىن پۈتۈن بەدەندىكى توقۇلمىلارغا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ ھەمدە كاربون ( Ⅳ ) ئوكسىدىنى توقۇلمىلاردىن ئۆپكىگە ئېلىپ كېلىپ بەدەن سىرتىغا چىقىرىۋېتىدۇ. MCHC قىممىتىنىڭ يۇقىرى – تۆۋەنلىكى قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ ئوكسىگېن ئېلىپ يۈرۈش ئىقتىدارىغا بىۋاسىتە تەسىر كۆرسىتىدۇ ،شۇڭا ئۇ قان ئازلىققا دىئاگنوز قويۇش ۋە ئۇنى باشقۇرۇشتا مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە. MCHC يەنە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ مورفولوگىيەلىك نورمالسىزلىقىنى پەرقلەندۈرۈشكە ياردەم بېرىدۇ ،مەسىلەن ،شارسىمان قىزىل قان ھۈجەيرىلىرى كۆپىيىش كېسىلى.

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) كلىنىكىدا قوللىنىش:

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) كىلىنىكىدا قان ئازلىققا دىئاگنوز قويۇش ۋە ئۇنى تۈرگە ئايرىشتا كەڭ قوللىنىلىدۇ. ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) ئۆلچەش ئارقىلىق قان ئازلىقنىڭ تۈرىگە دەسلەپكى قەدەمدە ھۆكۈم قىلىپ، ئۇنىڭ كېسەللىك سەۋەبىنى يەنىمۇ ئېنىقلىغىلى بولىدۇ. مەسىلەن: تۆۋەن ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) ئادەتتە تۆمۈر كەملىكتىن بولغان قان ئازلىق بىلەن مۇناسىۋەتلىك، يۇقىرى ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) بولسا شارسىمان قىزىل قان ھۈجەيرىسى كۆپىيىش كېسىلى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇشى مۇمكىن.

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) قىممىتىنىڭ ئۆزگىرىشى يەنە قان ئازلىقنى داۋالاش ئۈنۈمىنى تەكشۈرۈشكە ئىشلىتىلىپ ،دوختۇرلارنىڭ داۋالاش لايىھىسىنى تەڭشىشىگە ياردەم بېرىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا ،MCHC يەنە ئاستا خاراكتېرلىك كېسەللىكلەر ۋە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ شەكلى نورمالسىزلىقىنى باھالاشقا ئىشلىتىلىدۇ ،مەسىلەن: قان ئېرىش خاراكتېرلىك قان ئازلىق ۋە يىلىك ئۆسۈش نورمالسىزلىقى يىغىندى كېسەللىك ئالامىتى قاتارلىقلار.

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) بىنورمال كۆپىيىشىنىڭ سەۋەبى:

1. ئىرسىيەتلىك شارسىمان قىزىل قان ھۈجەيرىسى كۆپىيىش كېسىلى: بىر خىل ئىرسىيەت خاراكتېرلىك كېسەللىك بولۇپ، قىزىل قان ھۈجەيرىسىنىڭ شەكلى بىنورمال بولۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ،MCHC يۇقىرىلايدۇ.

2. ئۆز بەدەن ئىممۇنىتېتلىق قان ئېرىش خاراكتېرلىك قان ئازلىق: ئۆز بەدەن ئىممۇنىتېت سىستېمىسى قىزىل قان ھۈجەيرىسىگە ھۇجۇم قىلىپ، قىزىل قان ھۈجەيرىسىنىڭ بۇزۇلۇشى ۋە ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) يۇقىرىلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.

3. سۇسىزلىنىش: بەدەن سۇيۇقلۇقىنى زىيادە كۆپ يوقىتىپ ،قان قويۇقلىشىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ،ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) نىسپىي يۇقىرىلايدۇ.

4. ئېغىر دەرىجىلىك كۆيۈك: كۆيۈك قان قويۇقلىشىش ۋە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرى زەخىملىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ،ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) ئۆرلەيدۇ.

5. بەزى دورىلارنىڭ تەسىرى:مەسىلەن:يۇقىرى مىقداردىكى بەزى ئانتىبىئوتىكلار ياكى خىمىيەلىك داۋالاش دورىلىرى ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) مىقدارىنى ئاشۇرۇۋېتىشى مۇمكىن.

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) بىنورمال ئازىيىشىنىڭ سەۋەبى:

1. تۆمۈر كەملىكتىن بولغان قان ئازلىق: تۆمۈرنىڭ قوبۇل قىلىنىشى يېتەرلىك بولماسلىق ياكى سۈمۈرۈلۈشى توسقۇنلۇققا ئۇچراش سەۋەبىدىن قىزىل قان ھۈجەيرىسىدىكى ھېموگلوبىننىڭ مىقدارى ئازىيىپ، ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) تۆۋەنلەيدۇ.

2. ئاستا خاراكتېرلىك قان ئازلىق: مەسىلەن ئاستا خاراكتېرلىك بۆرەك كېسىلى ،ئاستا خاراكتېرلىك ياللۇغ ،قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ ھاسىل بولۇشى چەكلىمىگە ئۇچرايدۇ ،ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) تۆۋەنلەيدۇ.

3. يەر ئوتتۇرا دېڭىزى كەمقانلىق كېسىلى: ئىرسىيەت خاراكتېرلىك كېسەللىك ،قان قىزىل ئاقسىلىنىڭ ھاسىل بولۇشىنى نورمالسىزلاشتۇرىدۇ ،ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) تۆۋەنلەيدۇ.

4. قوغۇشۇندىن زەھەرلىنىش: قوغۇشۇن ھېموگلوبىننىڭ بىرىكىشىگە تەسىر كۆرسىتىپ، قىزىل قان ھۈجەيرىسىدىكى ھېموگلوبىننىڭ مىقدارىنى ئازايتىۋېتىدۇ ،ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) تۆۋەنلەيدۇ.

5. ۋىتامىن B6 كەمچىل بولسا: ھېموگلوبىننىڭ بىرىكىشىگە تەسىر كۆرسىتىپ، قىزىل قان ھۈجەيرىسىدىكى ھېموگلوبىننىڭ مىقدارىنى ئازايتىۋېتىدۇ ،ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) تۆۋەنلەيدۇ.

6. ئاستا خاراكتېرلىك قان يوقىتىش: ئۇزاق مۇددەت ئاستا خاراكتېرلىك قان يوقىتىش تۆمۈر زاپىسىنىڭ ئازىيىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، قىزىل قان ھۈجەيرىسىدىكى ھېموگلوبىننىڭ مىقدارىغا تەسىر كۆرسىتىپ، ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) تۆۋەنلەيدۇ.

ئوتتۇرىچە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ قىزىل قان ئاقسىلى قويۇقلۇقى (MCHC) قاننى دائىملىق تەكشۈرۈشتىكى مۇھىم كۆرسەتكۈچ بولۇش سۈپىتى بىلەن كىلىنىكىلىق دىياگنوز قويۇش ۋە باشقۇرۇشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ. توغرا ئۆلچەش ۋە چۈشەندۈرۈش ئارقىلىق MCHC دوختۇرلار يوشۇرۇن ساغلاملىق مەسىلىلىرىنى بالدۇر بايقاپ ۋە ئارىلىشىپ ،بىمارلارنىڭ ئومۇمىي ساغلاملىقىغا كاپالەتلىك قىلالايدۇ.