توۋتياۋ تورى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى:
سامساق بىزنىڭ تاماق ئۈستىلىمىزدە كەم بولسا بولمايدۇ.
ئۇ بىزنىڭ تامىقىمىزغا تەم قوشۇپلا قالماي يەنە بەدەننىڭ ساغلاملىقىنى ساقلىشىمىزغا ياردەم بېرىدۇ، ھەتتا راكقا قارشى تۇرۇش رولى بار دىگەن قاراشلارمۇ بار، ئۇنداقتا سامساق راستتىنلا راكقا قارشى تۇرالامدۇ؟
مۇناسىۋەتلىك تەجرىبىلەردىن مەلۇم بولۇشىچە، سامساقتىكى بەزى فۇنكسىيىلىك ئاكتىپ ماددىلار بەلگىلىك مىكروب ئۆلتۈرۈش رولىغا ئىگە بولۇپ، گۈڭگۈرت تەركىبلىك بىرىكمىلەر ۋە سېلېن تەركىبلىك بىرىكمىلەر راكنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا بەلگىلىك ئاكتىپ ئۈنۈمگە ئىگە ئىكەن. لېكىن، نېمىلا دېگەن بىلەن ئۇ بىر خىل يېمەكلىك، ئۇنىڭ ئۈنۈمىنى كۆپتۈرۈۋېتىشكە بولمايدۇ، ئۇنى كۈندىلىك تۇرمۇشتىكى راكقا قارشى دورا دەپ قاراشقا تېخىمۇ بولمايدۇ. لېكىن ئۇ ھەقىقەتەن راكقا قارشى تۇرۇش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە بىر خىل كۆكتات.
راكقا قارشى تۇرۇش جەھەتتىكى رولى ئاساسلىقى تۆۋەندىكى ئۈچ جەھەتتە ئىپادىلىنىدۇ
1. سامساق مىكروب ئۆلتۈرۈش رولىغا ئىگە
كىشىلەر بەزى باكتېرىيەلەردىن يۇقۇملانغاندىن كېيىن باكتېرىيىلەر ئۆسمىنىڭ پەيدا بولۇشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ، سامساق باكتېرىيەلەرنى تورمۇزلاپ، ھەزىم قىلىش يولى مۇھىتىنى ياخشىلايدۇ.
2. سامساقنىڭ تەركىبىدە گۈڭگۈرت مول
تەركىبىدە گۈڭگۈرت بار بىرىكمىلەر ناھايىتى كۆپ بولۇپ، گۈڭگۈرت بىرىكمىلىرىنىڭ ئۆزى ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرغۇچى ۋە مىكروب ئۆلتۈرگۈچى دورىدۇر. تەركىبىدە گۈڭگۈرت بولغان بىرىكمىلەر ئاساسلىقى سامساق كىسلاتاسى شەكلىدە مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ، كىشىلەر ئۇنى ئىستېمال قىلغاندا، سامساق كىسلاتا ئېنزىمى تەرىپىدىن كاتالىزلاپ بىرىكتۈرۈلۈپ، بىر قاتار كىچىك مولېكۇلىلىق گۈڭگۈرت سۇلفىد ھاسىل قىلىدۇ، بۇ كىچىك مولېكۇلىلىق گۈڭگۈرت سۇلفىد نۇرغۇن راك پەيدا قىلغۇچى ماددىلار بىلەن بىرىكىپ، ئۇلارنىڭ راك پەيدا قىلىش رولىنى توسۇپ قويىدۇ.
3. گۈڭگۈرت بىلەن سېلىن
گۈڭگۈرتنىڭ ئېلېمېنتلار جەدۋىلىدىكى «قوشنىسى» سېلېن بولۇپ، گۈڭگۈرت بىلەن سېلېننى بەلگىلىك شەرت ئاستىدا ئالماشتۇرغىلى بولىدۇ، گۈڭگۈرتنى سېلېنغا ئالماشتۇرغاندا، شەكىللەنگەن كىچىك مولېكۇلىلىق سېلېنلىق بىرىكمىلەر بەدەنگە ئاكتىپ تەسىر كۆرسىتىدۇ.
ئۇنداقتا سامساقنى قانداق ئىستېمال قىلىش كېرەك؟ يەنە دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلار قايسىلار؟
سامساقنى خام يېيىشنىڭ ئۈنۈمى پىششىق يېيىشنىڭ 9 ھەسسىسىگە توغرا كېلىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا خام يېيىش يەنە يۈرەك-مېڭە قان تومۇر كېسەللىكلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى داۋالاشقا پايدىلىق. قۇرامىغا يەتكەنلەر ھەر كۈنى 2-5 گىرام يېڭى سامساق يەپ بەرسە سالامەتلىككە ئاكتىپ تەسىر كۆرسىتىدۇ.
گەرچە خام يېيىش سالامەتلىككە ناھايىتى پايدىلىق بولسىمۇ لېكىن بىر قېتىمدىلا كۆپ يېسە سالامەتلىككە زىيانلىق، شۇڭا يەنە بىر قانچە نۇقتىغا دىققەت قىلىش كېرەك:
ئاچ قورساق ياكى ئىسسىق شورپا ئىچكەندىن كېيىن ئىستېمال قىلىشقا بولمايدۇ؛ كۈن ئارىلاپ ئاز ئاز يېيىش، كۈنىگە 2-3 چىش يېسە مۇۋاپىق؛ يۈرەك كېسىلى ۋە ئادەت خاراكتېرلىك قەۋزىيەت بىمارلىرى ئاز ئىستېمال قىلىشقا دىققەت قىلىش؛ جىگەر، بۆرەك، بىئارام بولىدىغانلار داۋالىنىش مەزگىلىدە ئىستېمال قىلىشقا ماس كەلمەيدۇ؛ ھەسەل بىلەن بىللە ئىستېمال قىلىشقا بولمايدۇ.
ئاكتىپ بولغان راكنىڭ ئالدىنى ئېلىش رولى ئاساسلىقى ھەزىم قىلىش يولى سىستېمىسىدا يۈز بېرىدىغان راك كېسەللىكىدە ئىپادىلىنىدۇ، مەسىلەن، قىزىلئۆڭگەچ راكى، ئاشقازان راكى، بوغماق ئۈچەي راكىنىڭ خەۋپ-خەتىرىنى تۆۋەنلىتىشتە بەلگىلىك رول ئوينايدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، تەجرىبىخانا مۇھىتىدىمۇ تەركىبىدە گۈڭگۈرت بولغان بىرىكمىلەر ۋە سېلېن بولغان بىرىكمىلەرنىڭ باشقا ئەزالارنىڭ ئۆسمىلىرىنى تىزگىنلەشتىمۇ ئىجابىي ئەھمىيەتكە ئىگە ئىكەنلىكىنى بايقىغان.
