ھەر يىلى 2-ئاپرېل ب د ت تەرىپىدىن بېكىتىلگەن «دۇنيا ئاۋتىزىمدىن خەۋەردار بولۇش كۈنى». بۇ خاتىرە كۈنى 2007-يىلى ب د ت ئومۇمىي كېڭىشىدە بىرلىككە كەلگەن قارار بىلەن تەسىس قىلىنغان بولۇپ، مەقسىتى ئاۋتىزىم (كۆپىنچە «يالغۇزلۇق كېسىلى» دەپمۇ ئاتىلىدۇ) بار كىشىلەرنىڭ ھاياتىنى ياخشىلاش، ئۇلارنىڭ ھوقۇق-مەنپەئەتىنى قوغداش ۋە جەمئىيەتنىڭ ئۇلارغا بولغان چۈشەنچىسى، قوبۇل قىلىشى ۋە ھۆرمىتىنى ئىلگىرى سۈرۈشتىن ئىبارەت.بۇ كۈندە دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا ھەر خىل پائالىيەتلەر ئۆتكۈزۈلۈپ، ئاۋتىزىمنىڭ بىر كېسەللىك ئەمەس، بەلكى نېرۋا سىستېمىسىنىڭ ئۆزگىچە تەرەققىيات ھالىتى ئىكەنلىكى تەكىتلىنىدۇ.
دۇنيا ئاۋتىزىمدىن خەۋەردار بولۇش كۈنى
World Autism Awareness Day
世界自闭症关注日
ئاۋتىزىم دىگەن نىمە؟
ئاۋتىزىم دائىرىسىدىكى قالايمىقانچىلىق (Autism Spectrum Disorder, ASD) بىر خىل نېرۋا تەرەققىياتىدىكى ئوخشىماسلىق بولۇپ، ئاساسلىقى ئىجتىمائىي ئالاقە، كىشىلىك مۇناسىۋەت ۋە ھەرىكەت ئەندىزىسىدە ئۆزىگە خاس ئىپادىلىنىدۇ. ئۇنى «يالغۇزلۇق كېسىلى» دەپ ئاتاش بىر قىسىم كىشىلەرنىڭ ئۇلارنى جەمئىيەتتىن چەتتە، يالغۇزلۇقنى ياخشى كۆرىدۇ دەپ خاتا چۈشىنىپ قېلىشىغا سەۋەب بولىدۇ. ئەمەلىيەتتە، ئۇلار دۇنيانى باشقىچە ھېس قىلىدۇ ۋە ئالاقە قىلىدۇ، ئۇلارمۇ مېھىر-مۇھەببەتكە ۋە دوستلۇققا موھتاج.
ھەر يىلى 2-ئاپرېل كۈنى ۋە پۈتۈن ئاپرېل ئېيىدا دۇنيا مىقياسىدا «كۆك رەڭ بىلەن يورۇتايلى» (Light It Up Blue) ناملىق پائالىيەت ئۆتكۈزۈلىدۇ. نۇرغۇنلىغان دۆلەتلەردىكى داڭلىق ئىمارەتلەر، كۆۋرۈكلەر ۋە ئابىدىلەر كۆك رەڭلىك چىراغلار بىلەن يورۇتۇلۇپ، ئاۋتىزىمغا بولغان كۆڭۈل بۆلۈشنى ئىپادىلەيدۇ. كىشىلەرمۇ كۆك رەڭلىك كىيىملەرنى كىيىش ئارقىلىق بۇ پائالىيەتكە ئاۋاز قوشىدۇ.
ئاۋتىزىم بىر «يول» يەنى «سپېكترۇم» دەپ قارىلىدۇ، بۇ دېگەنلىك ھەر بىر ئاۋتىزىمغا گىرىپتار بولغان شەخسنىڭ ئىقتىدارى، ئەقلىي قابىلىيىتى ۋە قىيىنچىلىق دەرىجىسى بىر-بىرىگە ئوخشىمايدۇ. بەزىلىرى ئۆمرىدە باشقىلارنىڭ پەرۋىشىگە ئېھتىياجلىق بولسا، يەنە بەزىلىرى پەن-تېخنىكا، سەنئەت، مۇزىكا قاتارلىق ساھەلەردە ئاجايىپ تالانت ۋە ئىقتىدارىنى نامايان قىلالايدۇ.
مۇتەخەسسىسلەر ئاۋتىزىمنى بالدۇر بايقاش ۋە بالدۇر ئارىلىشىشنىڭ بالىنىڭ كەلگۈسى تەرەققىياتى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىملىقىنى تەكىتلەيدۇ. بالىلاردا سۆزلەش قىيىنچىلىقى، باشقىلار بىلەن كۆز ئالاقىسى قىلماسلىق، تەكرارلىنىدىغان ھەرىكەتلەرنى قىلىش، ئۆزگىرىشلەرگە ماسلىشالماسلىق قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلسە، ۋاقتىدا دوختۇرغا كۆرۈنۈپ، توغرا دىئاگنوز قويۇش ۋە يېتەكلەش زۆرۈر.
يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، خەلقئارادا «ئاۋتىزىمدىن خەۋەردار بولۇش»تىن ھالقىپ، «ئاۋتىزىمنى قوبۇل قىلىش ۋە قەدىرلەش» تېمىسى تېخىمۇ تەكىتلەنمەكتە. بۇ پەقەت ئۇلارنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى بىلىپلا قالماي، بەلكى ئۇلارنىڭ ئۆزگىچە دۇنيا قارىشى، ئالاھىدە تالانتلىرى ۋە جەمئىيەتكە قوشالايدىغان تۆھپىسىنى قەدىرلەشنى مەقسەت قىلىدۇ.
جەمئىيەت بولۇش سۈپىتىمىز بىلەن بىزنىڭ ۋەزىپىمىز ئاۋتىزىمى بار كىشىلەر ئۈچۈن كەمسىتىشسىز، چۈشىنىشچان ۋە قوللايدىغان بىر مۇھىت يارىتىشتىن ئىبارەت. ئۇلارنىڭ مائارىپ، ئىشقا ئورۇنلىشىش ۋە ئىجتىمائىي پائالىيەتلەردە باراۋەر پۇرسەتكە ئېرىشىشىگە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.
ھەر بىر ئىنسان ئۆزگىچە قىممەتكە ئىگە. ئاۋتىزىمى بار كىشىلەرمۇ بىزنىڭ ئائىلىمىزنىڭ، مەھەللىمىزنىڭ ۋە جەمئىيىتىمىزنىڭ ئايرىلماس بىر قىسمى. ئۇلارغا تېخىمۇ كۆپ چۈشەنچە ۋە مېھىر بېرىش ئارقىلىق، ئۇلارنىڭ ئۆز قابىلىيىتىنى تولۇق جارى قىلدۇرۇپ، مەنىلىك ھايات كەچۈرۈشىگە ياردەم بېرەلەيمىز.
تېخىمۇ كۆپ تىببىي ساغلاملىق خاتىرە كۈنلىرى ۋە بايراملارنى چۈشەنمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ:
دۇنيا ساغلام كېسەل خاتىرە كۈنلىرى بايراملار تىزىملىكى
https://dohturlar.com/dunya-saghlam-kesel-xatire-kunliri-tizimliki
 بار كىشىلەرنىڭ ھاياتىنى ياخشىلاش، ئۇلارنىڭ ھوقۇق-مەنپەئەتىنى قوغداش ۋە جەمئىيەتنىڭ ئۇلارغا بولغان چۈشەنچىسى، قوبۇل قىلىشى ۋە ھۆرمىتىنى ئىلگىرى سۈرۈشتىن ئىبارەت.بۇ كۈندە دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا ھەر خىل پائالىيەتلەر ئۆتكۈزۈلۈپ، ئاۋتىزىمنىڭ بىر كېسەللىك ئەمەس، بەلكى نېرۋا سىستېمىسىنىڭ ئۆزگىچە تەرەققىيات ھالىتى ئىكەنلىكى تەكىتلىنىدۇ.){kind=link}