— 20 يىل ئىلگىرى چوڭ ئوپېراتسىيەگە چۈشتۈم. شۇنىڭدىن بۇيان، دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە كۈندە ئەتىگەن ئىككى كىلومېتىر ئەتراپىدا پىيادە ماڭىمەن. قەھرىتان سوغۇق، تومۇز ئىسسىق ياكى قانداق مۇھىم ئىشىم بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، بەدەن چېنىقتۇرۇشنى ئىزچىل داۋاملاشتۇرۇۋاتىمەن. مانا ھازىر چېنىققاننىڭ پايدىسىنى كۆرۈۋاتىمەن، يېشىم 60تىن ئاشتى، سالامەتلىكىم ياخشى. بەزىلەر بىللە ھەرىكەت قىلايلى دەيدۇ، بىراق بىر مەزگىل چېنىقىپلا بولدى قىلىدۇ. مېنىڭچە، ھەركىم بەدەن ئەھۋالىغا مۇۋاپىق، ئۆزى قىزىقىدىغان تۈرلەرنى تاللاپ چېنىققىنى، چېنىقىش چوقۇم ئىزچىل بولغىنى ياخشى، بولمىغاندا ھېچقانداق ئۈنۈمى بولمايدۇ، –دېدى پېنسىيونېر ئىمىن ئۆمەر ئاكا.
— پىكاپىڭىز تۇرۇقلۇق پىيادە مېڭىپ قاپسىزغۇ؟ –دەپ سورىغان سوئالىمغا ئەنۋەر مۇنداق جاۋاب بەردى: تۇرمۇشىمىز ياخشىلىنىپ، پىكاپ سېتىۋالدۇق. ئەمما پىكاپ ئادەمنى ھورۇن قىلىۋېتىدىكەن. قۇۋۋەتلىك يەپ، چېنىقمىغان، ماڭمىغاندىن كېيىن، ھەر خىل كېسەلگە گىرىپتار بولىدىغان گەپكەن. ئالدىنقى يىلى سالامەتلىك تەكشۈرتسەم، قاندىكى قەنت تەركىبى يۇقىرىلاپ، قان قويۇقلىشىش تەرەپكە ئۆتۈپتۇ. شۇنىڭ بىلەن پىكاپنى تاشلاپ، 2000 يۈەنگە مۇسابىقە ۋېلىسىپىتى سېتىۋالدىم، كۈندە ئىدارىگە مېڭىپ بېرىپ – كېلىدىغان بولدۇم. شەنبە، يەكشەنبىدە دوستلىرىم، چېنىقىش ئەترىتىدىكىلەر بىلەن ۋېلىسىپىتلىق چېنىقىمەن، تاغلارغا چىقىمەن، باغچىلارغا كىرىپ پىيادە يول ماڭىمەن، چېنىقىش سايمانلىرىدا چېنىقىمەن. ھازىر سالامەتلىكىم ئىلگىرىكىدىن كۆپ ياخشى. مۇھىم ئىش بولمىسا پىكاپ ھەيدىمەيدىغان بولدۇم، چېنىقىپ تۇرغان ياخشىكەن.
— بۇلتۇر ئىدارىمىزدىن چېنىقىش كۇلۇبىنىڭ كىنىشكىسىنى بېجىرىپ بەرگەنىدى. شۇنىڭدىن بۇيان چېنىقىپ، خېلى ئورۇقلىدىم. يېنىكلەپ، تېتىكلىشىپ قالغاندەك ھېس قىلىمەن. يېقىندا ئۆزۈم پۇل چىقىرىپ چېنىقىش كارتىسى بېجىردىم. داۋاملىق چېنىقىپ بەرگەندە مۇسكۇللار چىڭىپ، قورساق كىچىكلەيدىكەن، –دېدى ئاينۇر خانىم.
— ئېرىمنىڭ ۋېلىسىپىتلىق چېنىقىۋاتقىنىغا نەچچە يىل بولدى. داۋاملىق چېنىققاننىڭ پايدىسى بولىدىكەن. بۈگۈن مەنمۇ بۇ يەردىن 30 يۈەنگە مۇسابىقە ۋېلىسىپىتى ئىجارىگە ئېلىپ، ئېرىم بىلەن 60 كىلومېتىر يول يۈرۈپ كەلدىم، ئادەتتە ئولتۇرۇپ قوپسام تىزىم ئاغرىپ كېتەتتى، بۈگۈن شۇنچە ھەرىكەت قىلىپمۇ ھېچنېمە بولمىغاندەك قىلىمەن، چېنىققاننىڭ ھەقىقەتەن پايدىسى بولىدىكەن، دېدى پەرىدە خانىم ئۈرۈمچى شەھىرى غەربىي شىمال يولى ئۆتۈشمە كۆۋرۈك ئاستىغا جايلاشقان ‹‹مېيلىدا›› مۇسابىقە ۋېلىسىپىتى سېتىش دۇكىنىغا زىيارەتكە بارغىنىمدا.
دۇكاننىڭ مەسئۇلى ۋاڭ دىنىڭ تونۇشتۇرۇشىچە، دۇكان ئېچىلغان تۆت يىلدىن بۇيان، بەدەن چېنىقتۇرۇش ئۈچۈن بۇ دۇكاندىن مۇسابىقە ۋېلىسىپىتى سېتىۋالىدىغان ۋە ئىجارىگە ئالىدىغانلار يىلسېرى كۆپەيگەن، بولۇپمۇ ئىككى يىلدىن بۇيان، مۇسابىقە ۋېلىسىپىتى سېتىۋېلىپ چېنىقىدىغان ئاز سانلىق مىللەت كىشىلىرى كۆرۈنەرلىك كۆپەيگەن. بىلىشىمچە، ئىچكى ئۆلكىلەر، چەت ئەللەردە كىشىلەر بەدەن چېنىقتۇرۇشقا يۈكسەك ئەھمىيەت بېرىدىكەن. 2008 – يىلى شاڭخەيگە ساياھەتكە بارغان بىر يەكشەنبىسى تونۇشىمىزنى كەچلىك تاماققا تەكلىپ قىلساق، ھازىر مېنىڭ چېنىقىدىغان ۋاقتىم دەپ، تەكلىپىمىزنى رەت قىلدى. شۇڭا، ھازىر شاڭخەيلىك ئەرلەرنىڭ ئوتتۇرىچە ئۆمرى 81 ياش، ئاياللارنىڭ 83 ياشقا يېتىپتۇ. يېقىندا چەت ئەللىك تونۇشۇمغا نەچچە رەت تېلېفون قىلسام، ھەر قېتىمدا بەدەن چېنىقتۇرۇشقا كەتكەنلىكىدىن خەۋەر تاپتىم. دېمەك، ئۇلار بەدەن چېنىقتۇرۇشنى ھەقىقەتەنمۇ ھەممىدىن مۇھىم ئورۇنغا قويىدىكەن.
يۇقىرىقىلاردىن شۇنى ھېس قىلدىمكى، تۇرمۇش سەۋىيەسىنىڭ ئۆسۈشىگە ئەگىشىپ، كىشىلەرنىڭ ساغلاملىق قارىشىدا زور بۇرۇلۇش بوپتۇ، نۇرغۇن كىشى بەدەن چېنىقتۇرۇشقا مەبلەغ سېلىپ، چېنىقىش ئارقىلىق بەدەن ساپاسىنى ئۆستۈرۈۋېتىپتۇ. بەدەن چېنىقتۇرۇش ھەر كىمنىڭ ئۆز ئىختىيارىدىكى ئىش، ئەمما چېنىقىدىغانلار چوقۇم بەدەن شارائىتىغا ماس كېلىدىغان، ئۆزى قىزىقىدىغان تۈرلەرنى تاللاپ چېنىقىشى، يوقىلاڭ باھانە – سەۋەبلەرنى كۆرسىتىپ نەچچە كۈن چېنىقىپ قويۇپلا تاشلىۋەتمەي، ئىزچىل داۋاملاشتۇرۇشى لازىمكەن. شۇنداق بولغاندا، چېنىقىشنىڭ ھەقىقىي ئۈنۈمىنى كۆرگىلى بولىدىكەن.
