توۋتياۋ تورى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى:
كۈندىلىك تۇرمۇشتا دوختۇرلار كۆپچىلىكنىڭ سۈتنى كۆپرەك ئىچىپ، ئوزۇقلۇق تولۇقلىشىنى تەشەببۇس قىلىدۇ. لېكىن، بەزى كىشىلەر سۈت ئىچكەندىن كېيىن ئىچى سۈرۈپ كېتىدۇ، بۇ ئۇلارنى غەلىتىلىك ھېس قىلدۇرىدۇ، شۇنداقلا ئۆزىنىڭ كېسەل بولۇپ قېلىشىدىن ئەنسىرەيدۇ، ئەمەلىيەتتە سۈت ئىچكەندىن كېيىن ئىچى سۈرسى، بەدەننىڭ لاكتوزى(سۈت شېكىرى)غا بەرداشلىق بېرەلمەسلىكىدىن كېلىپ چىققان بولۇشى مۇمكىن.
سۈت ئىچسىلا ئىچى سۈرۈش قانداق ئىش؟
بەزى كىشىلەر ئادەتتە سۈت ئىچكەندىن كېيىن دەرھال ئىچى سۈرۈپ كېتىدۇ. ئەمەلىيەتتە سۈت ئىچكەندىن كېيىن دەرھال ئىچى سۈرۈپ كېتىشى بەدەننىڭ لاكتوزىغا بەرداشلىق بېرەلمەسلىكىدىن بولغان بولۇشى مۇمكىن.
سۈت تەركىبىدە بىر قىسىم لاكتوزا بولغاچقا، بۇ لاكتوزا بەدەنگە قوبۇل قىلىنغاندىن كېيىن ئىنچىكە ئۈچەيگە كىرىپ گلۇكوز ۋە گالاكتوزىغا پارچىلىنىپ بەدەنگە سۈمۈرۈلىدۇ، ئەمما بەدەندىكى لاكتازا كەمچىل بولغاندا، بۇ كىچىك ئۈچەيگە سۈمۈرۈلگەن لاكتوزا تولۇق ھەزىم بولماي، بىۋاسىتە چوڭ ئۈچەيگە كىرىپ، چوڭ ئۈچەيدە ئازراق گاز ھاسىل قىلىپ، بەدەندە قان ئۇيۇش، قورساق كۆپۈش، قورساق ئاغرىش قاتارلىق بىر قاتار ھەزىم قىلىش يوللىرى كېسەللىك ئالامەتلىرىنى پەيدا قىلىدۇ، بۇ خىل كېسەللىك ئالامەتلىرى كلىنىكىدا لاكتوزىغا چىدامسىزلىق دەپ ئاتىلىدۇ. شۇڭا، لاكتوزىغا چىدامسىز كىشىلەر ئادەتتە سۈت بىلەن ئۇچراشسىلا باشقا ھەزىم قىلىش سىستېمىسىدا كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلىدۇ.
ئادەتتە لاكتوزىغا چىدامسىز كىشىلەرنىڭ تۈرى ناھايىتى كۆپ بولۇپ، تۆۋەندىكى بىر قانچە خىلى بىرقەدەر كۆپ ئۇچرايدۇ.
1. لاكتازا كەملىك
بۇ خىل ئەھۋال ئاساسلىقى بەدەندىكى خروموسومىدىكى بەزى گېنلار بەدەندە لاكتازا فېرمېنتىنىڭ كەملىكىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، لاكتوزىغا چىدامسىزلىق پەيدا قىلىدۇ.
2. بىرلەمچى لاكتازا كەملىك
بىرلەمچى لاكتازا فېرمېنتى كەملىك قۇرامىغا يەتكەنلەردىكى لاكتازا فېرمېنتى كەملىك دەپمۇ ئاتىلىدۇ، بۇ ئاساسلىقى ياشنىڭ ئۈزلۈكسىز چوڭىيىشىدىن بولىدۇ، ياشنىڭ چوڭىيىشىغا ئەگىشىپ لاكتازا قاتارلىقلارنىڭ مىقدارى تەدرىجىي تۆۋەنلەيدۇ، شۇنىڭ بىلەن بەدەندە لاكتازا يېتىشمەيدۇ، بۇ بىر خىل ھەزىم قىلىش سىستېمىسى كېسەللىكىگە تەۋە.
3. ئىككىلەمچى لاكتازا يېتىشمەسلىك
ئىككىلەمچى لاكتازا فېرمېنتى كەمچىل بولۇش ئاساسلىقى كىچىك ئۈچەي ئېپىتېلىيەسى بەزى سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن زىيانغا ئۇچراپ، لاكتازا فېرمېنتى يېتىشمەي، لاكتوزىغا بەرداشلىق بېرەلمەسلىك ھادىسىسىنى كۆرسىتىدۇ.
شۇڭا، سۈت ئىچسىلا ئىچى سۈرۈشنىڭ لاكتوزىغا بەرداشلىق بېرەلمەسلىكتىن كېلىپ چىقىدىغانلىقىنى بىلىش كېرەك، لاكتوزىغا بەرداشلىق بېرەلمەيدىغانلار ئامال بار ئاچ قورساق سۈت ئىچمەسلىكى كېرەك، ئاز مىقداردا كۆپ قېتىم ئىستېمال قىلسا بولىدۇ ھەمدە سۈت ئىچكەندە كىراخمال تۈرىدىكى يېمەكلىكلەرنى ئارىلاشتۇرۇپ ئىستېمال قىلسا ئىچى سۈرۈش قېتىم سانىنى تۆۋەنلىتىشكە پايدىلىق.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، لاكتوزىغا چىدامسىزلار ناھايىتى كۆپ، بولۇپمۇ بەزى بوۋاقلار، بالىلاردا لاكتوزىغا چىدامسىزلىق ئەھۋالى كۆرۈلسە، ئاتا-ئانىلار سۈت شېكىرى بولمىغان سۈتنى تاللاش كېرەك، قانداقلا بولمىسۇن لاكتوزىغا چىدامسىزلىق بالىلار سۈت ئىچىپ بولغاندىن كېيىن، قورساق كۆپۈشتىن باشقا، بەزىلىرىدە رېئاكسىيە يۈز بېرىدۇ، شۇڭا سۈت شېكىرى بولمىغان سۈتنى تاللاپ، بۇ خىل ئەھۋالنىڭ يۈز بېرىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.
مەنبە:
https://m.nur.cn/news/2024/06/7602128.shtml