ئۇيغۇرلاردىكى تۇغۇتلۇق ئاياللارنىڭ سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشتىكى ئەنئەنىۋىي ئۇسۇللىرى
ئۇيغۇرلار ئۇزاق تارىخىي تەرەققىيات جەريانىدا ئۆزىگە خاس مەدەنىيەت ئەنئەنىسىنى شەكىللەندۈرگەندىن باشقا ، تۈرلۈك كېسەللىكلەرنى يەرلىك ئۇسۇلدا داۋالاش ئەندىزىسىنىمۇ بارلىققا كەلتۈرگەن تۆۋەندە مەن تۇغۇتلۇق ئايالنىڭ سالامەتلىگىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشتىكى بىر قىس
تېرىگە ئېلىش ئۇسۇلى
ئاياللار تۇغۇت جەريانىدا ۋە تۇغۇتتىن كېيىن بالىياتقۇدا خۇن توختاپ قېلىش ، ئۇمۇرتقىلىرىئاجراش ، زەخمىلىنىش قاتارلىقلار تۈپەيلىدىن تۈرلۈك كېسەللىكلەرگە گىرىپتار بولىدۇ . بۇ خىل كېسەللىكلەرگە نىسبەتەن دورا ئىچىشتىن باشقا تېرىگە ئېلىپ داۋالىغاندا ئۇنىڭ ئۈنۈمى تېخىمۇ ياخشى بولىدۇ .
تېرىنىڭ قان ئايلىنىشىنى ياخشىلاش ، نېرۋىنى روھلاندۇرۇش ، بەدەننى جاللاندۇرۇش ، ئاغرىقنى توختۇتۇش ، زەخمىلەنگەن ، سۇنغان ، ئاجراپ كەتكەن ئورۇننى ئەسلىگە كەلتۈرۈشتە ۋە شۇ ئورۇندا توختاپ قالغان قان ، زەردابنى تارتىش خۇسۇسىيتى بار .
تېرىگە ئېلىشتا ھامىلدار ئايال بوشىنىپ 20 كۈن بولغاندا تېرىگە ئېلىندۇ . بۇنىڭدا تۇغۇلغىنىغا ئۈچ ئايدىن ئاشقان ساغلام قوي ياكى ئۆچكە ئۆلتۈرلۈپ ، تېرىسى تىز سۈرئەتتە ئاجرىتىلىدۇ . ئاقمۇچ ، قارمۇچ ، ئاپىبەدىيان ، ئەمەن ئۇرۇقى ، زەنچىۋىل، قۇۋزاق داچىن ، سېرىق چېچەك ئۇرىقى ، مۇزا ، قەلەمپۇر ، پىلپىل قاتارلىق ئىسىقلىققا مايىل دورا – دەرمەكلەرنى يۇمشاق سوقۇپ ، تېرە يۈزىگە تەكشى سېپىلىدۇ . ئاندىن تۇغۇتلۇق ئايال يالىڭاچلىنىپ ئىسسىق تېرىگە ئېلىنىپ ئىككى سائەت ئەتراپىدا تۇرغۇزۇلدۇ . ئۇيغۇرلار خېلى بۇرۇنلا تېرىنىڭ بۇ خىل ئالاھىدىلىكىنى بايقاپ تۇغۇتلۇق ئاياللار ھەم تاشقى سەۋەبلىك مۇسكۇل ، سۈڭەكلىرى زەخمىلەنگەن ، كۆك چۈشكەن ، ئىششىغان بىمارلارنى تېرىگە ئېلىپ داۋالاش مەقسىتىگە يەتكەن .
تۇغۇتلۇق ئايالنىڭ تېرىگە ئېلىنىپ سالامەتلىگىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئىلمىيلىكىگە ئىگە بولۇپ ، ساپ ، تەبئىي داۋالاش ئۇسۇلىدۇر.
كاللا – پاقالچەك پىشۇرۇپ يىگۈزۈش ئۇسۇلى
كاللا – پاقالچەكنىڭ تەبئىتى سوغوققا مايىل بولۇپ ، ئۇنى پاكىزلاپ پىشۇرغاندا ئۇنىڭدىن بىرخىل يېپىشقاق شىلىمسىمان سۇيۇقلۇق ئاجىرلىپ چىقىلىدۇ . بۇ سۇيۇقلۇقنىڭ ئاجىرغان ئۇستىخاننى ھىملەشتۈرۈش رولى بار . ھامىلدار ئاياللار تۇغۇپ بىر ھەپتە بولغاندا كاللا – پاقالچەك يېگەندە تۇغۇتلۇق ئايالنىڭ ئەسلىگە كېلىشىگە پايدىلىق . چۈنكى تۇغۇت جەريانىدا بەزى ئۇستىخانلىرى ئاجىرايدۇ ، زەخىملىنىدۇ . تۇغۇتلۇق ئايالغا كاللا – پاقالچەك پىشۇرۇپ بەرگەندە تۇغۇت سەۋەبىدىن ئاجىرغان ئورۇنلارنىڭ تىز ئەسلىگە كېلىشىگە ئالاھىدە ئۈنۈمى بولىدۇ . ئۇيغۇرلار كاللا – پاقالچەكنىڭ بۇ خىل ئالاھىدە ئۇسۇلىنى خېلى بۇرۇنلا بايقىغان بولۇپ ، ھېلىھەم ئۇيغۇرلار ئارىسىدا كەڭ تارقالماقتا .
كاللا – پاقالچەك سۆڭەكلىرىنى قاينىتىپ تەرلىتىش ئۇسۇلى
ئاياللار تۇغۇتلۇق جەريانىدا سىرتقى مۇھىت بىلەن ئۇچراشقانلىقتىن ئاسانلا يۇقۇملىنىش ئالامەتلىرى كۆرىلىدۇ . مۇشۇنداق ئەھۋالدا كاللا – پاقالچەك سۆڭەكلىرىگە ئاقمۇچ ، پىلپىل ، قەلەمپۇر قاتارلىق بىر قىسىم دورىلارنى سېلىپ قاينىتىپ ، ھورىدا تەرلەنگەندە بالىياتقۇ ئىچىدە توختاپ قالغان قان ، يۇقۇملىنىش ، مىكروبلىنىش سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان ئەگەشمە كېسەللىكلەرنى داۋالىغىلى بولىدۇ .
بۇ خىل ئۇسۇل مۇنداق ئېلىپ بېرىلدۇ ؛ قاينىتىلغان سۇنى داسقا قۇيۇپ، داسنىڭ ئۈستىگە ئىككى تاختاينى قويۇپ ، تۇغۇتلۇق ئايال يالىڭاچ ھالدا تاختاي ئۈستىگە ئولتۇرىدۇ . بەدەننىڭ تۆۋەن قىسمى مەھكەم ئوراق قويىلىدۇ . بىرەر سائەت ئولتۇرغاندىن كېيىن ئايالنىڭ پۈتۈن بەدىنى تەرلەپ ئۆزىنى ناھايتى يېنىك ، روھلۇق ، جۇشقۇن ھىس قىلىشقا باشلايدۇ . بۇنداق قىلغاندا تۇغۇت جەريانىدا بەدەندە ئۇيۇپ قالغان خۇن بەدەندىن ئاجىراپ چۈشىدۇ ، مىكروبلار ئۆلىدۇ . بۇ خىل ئۇسۇل بىخەتەر ، ئىلمىي بولۇپ ، تۇغۇتلۇق ئايالنىڭ تېز ئەسلىگە كېلىشىدە ئالاھىدە پايدىسى بار . ئۇيغۇرلار ناھايتى بۇرۇنلا كاللا – پاقالچەك سۆڭىكىنىڭ تۇغۇتلۇق ئايالنىڭ سالامەتلىگىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشتە ئۈنۈملۈك رولى بارلىغىنى بايقاپ ، بۇ ئارقىلىق تۇغۇتلۇق ئاياللاردا كۆرۈلدىغان ئەگەشمە كېسەللىكلەرنى داۋالاپ ساقايتقان . بۇ ئۇسۇل ھازىرمۇ ئۇيغۇرلار ئارىسىدا قوللىنىلماقتا .
ئۇچاق قىزىلىدا تەرلىتىش ئۇسۇلى
ئادەتتە شورنى ئاساس قىلىپ سېلىنغان تونۇرنىڭ كېرەكتىن چىققان خىش پارچىسىنى كىشىلەر يەرلىك تىلدا << ئۇچاق قىزىلى >> دەپ ئاتايدۇ . تەرلىتىش ئۇسۇلى كاللا – پاقالچەك سۆڭىكىدە تەرلىتىش ئۇسۇلىغا ئوخشايدۇ . ئۇچاق قىزىلىنىڭ تەبئىيتى ئىسسىق بولۇپ ، ئىسسىق مىجەزلىك ئاياللارنى بۇ خىل ئۇسۇلدا تەرلەتسە ھامىدار بولۇشنى ئاسانلاشتۇرغىلى بولىدۇ . ئەكسىچە سوغوق مىجەزلىك ئاياللارنىڭ ھامىلدار بولۇشىنى تىزلەتكىلى بولىدۇ .
بۇ خىل تەرلىتىش ئۇسۇلىنىڭ ئالاھىدىلىگى شۇكى ، بالىياتقۇ ئېغىزىنى قورۇش خۇسۇسىيتى بار . ناۋادا كاللا – پاقالچەك سۆڭىكىنىڭ قاينىتىلغان سۈيىگە ئۇچاق قىزىلىنى سېلىۋەتسە ئۇنىڭ تەبىئيتى مۆتىدىلگە ئايلىندۇ . بۇ خىل سۇنىڭ تۇغۇتلۇق ئاياللاردا كۆرۈلدىغان مىجەز سۇسلىشىشى ، روھسىزلىنىش ، كۆپ ئۇخلاش ، ھورۇنلۇق ، ماغدۇرسىزلىنىش قاتارلىق تۇغۇتتىن كېيىنكى روھىي ھالەتنى تەڭشەش خۇسۇسىيتى بار .
گەرچە ھازىر زامانىۋى داۋالاش ئۇسۇللىرى يولغا قويۇلغان بولسىمۇ ، لېكىن يۇقۇردا تۇنۇشتۇرغان ئۇسۇللارمۇ ئۇزاق ئەسىرلەردىن بۇيان تەجىربىدىن ئۆتكەن ۋە ئەمەلىي قوللىنىپ ، ئۈنۈم بەرگەن داۋالاش ئۇسۇلىدۇر .
<< پەن ۋە تۇرمۇش >> ژۈرنىلى دىن ئېلىندى<