ئاڭ تۇتۇقلۇقى (ئاڭ مودىلى) ئاڭ ھالىتىنىڭ نورمالسىزلىقىنى كۆرسىتىدۇ، ئۇ تەپەككۇر، ئەستە ساقلاش، ھېس قىلىش ۋە ھەرىكەت قاتارلىق جەھەتلەردىكى توسالغۇلاردا ئىپادىلىنىدۇ. غەرب تېبابىتىدە ئاڭ مودىلى ئادەتتە ئاڭ توسالغۇسى ( conscious disturbance ) ياكى بىلىش توسالغۇسى ( cognitive disturbance ) دەپ ئاتىلىدۇ.
ئاڭ تۇتۇقلۇقى (ئاڭ مودىلى) نىڭ سەۋەبى كۆپ خىل بولۇشى مۇمكىن، ئۇ تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
1. مېڭە زەخىملىنىش:مەسىلەن، باش قىسمى زەخىملىنىش، سەكتە، مېڭىگە قان چۈشۈش قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ئاڭ تۇتۇقلۇقى (ئاڭ مودىلى) نى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
2. مېتابولىزم قالايمىقانلىشىش:مەسىلەن، قان شېكىرى تۆۋەنلەش، قان شېكىرى يۇقىرىلاش، جىگەر ئىقتىدارى زەئىپلىشىش قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى چوڭ مېڭىنىڭ نورمال ئىقتىدارىغا تەسىر يەتكۈزۈپ، ئاڭ تۇتۇقلۇقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
3. زەھەرلىنىش:بەزى دورا، ئىسپىرت، زەھەر قاتارلىق ماددىلاردىن زەھەرلىنىشمۇ ئاڭ تۇتۇقلۇقى (ئاڭ مودىلى) نى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
4. يۇقۇملىنىش خاراكتېرلىك كېسەللىكلەر:مەسىلەن، مېڭە پەردە ياللۇغى، مېڭە ياللۇغى قاتارلىق يۇقۇملىنىش خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرمۇ ئاڭ مودېلىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
5. باشقا سەۋەبلەر:مەسىلەن، تۇتقاقلىق كېسىلى قوزغىلىش، ئۇيقۇ يېتەرلىك بولماسلىق، پىسخىكىلىق ئامىل قاتارلىقلارمۇ ئاڭ غۇۋالىشىش ئالامەتلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
قىسقىسى، ئاڭ تۇتۇقلۇقى (ئاڭ مودىلى) بىر خىل ئېغىر كېسەللىك ئالامىتى بولۇپ، ۋاقتىدا دوختۇرغا كۆرۈنۈپ دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاش كېرەك. داۋالاش ئۇسۇلى كېسەللىك سەۋەبىنىڭ ئوخشىماسلىقىغا قاراپ پەرقلىق بولىدۇ، دورا بىلەن داۋالاش، ئوپېراتسىيە قىلىپ داۋالاش، فىزىكىلىق داۋالاش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق بىمارنىڭ ئاڭ ھالىتىنى ياخشىلاشقا بولىدۇ.