رېماتىزم بۆلۈمى بوغۇم، مۇسكۇل، سۆڭەك ۋە بىرىكتۈرگۈچى توقۇلما كېسەللىكلىرىگە دىئاگنوز قويۇش ۋە ئۇنى داۋالاشقا ئەھمىيەت بېرىدىغان تېببىي بۆلۈم. رېماتىزم كېسىلى ئادەتتە ئاستا خاراكتېرلىك كېسەللىك بولۇپ، تەكرار قوزغىلىش ئالاھىدىلىكىگە ئىگە، ئاغرىق، ياللۇغ ۋە ئىقتىدار (بولۇپمۇ ھەرىكەت) توسالغۇسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. رېماتىزم بۆلۈمى دوختۇرلىرى كېسەللىك تارىخىنى تەپسىلىي تەھلىل قىلىش، بەدەن تەكشۈرۈش ۋە تەجرىبىخانىدا تەكشۈرۈش ئارقىلىق كېسەللىكنىڭ تۈرى ۋە ئېغىرلىق دەرىجىسىنى بېكىتىدۇ ھەمدە خاس داۋالاش لايىھەسى بىلەن تەمىنلەيدۇ.
رېماتىزم كېسەللىكىنىڭ تۈرى كۆپ بولۇپ، پۈتۈن بەدەندىكى نۇرغۇن سىستېمىلارغا تەسىر كۆرسىتىشى، ھەتتا باشقا ئېغىر ئەگەشمە كېسەللىكلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. شۇڭا، رېماتىزم بۆلۈمى دوختۇرلىرى ئادەتتە باشقا مەخسۇس بۆلۈملەر بىلەن ھەمكارلىشىپ، بىمارنىڭ سالامەتلىكىنى ئورتاق باشقۇرۇشى كېرەك.
ئۇيغۇرچە ئىسمى: رېماتىزم بۆلۈمى, رېماتىزما كېسەللىكلىرى بۆلۈمى
ئىنگىلىزچە ئىسمى: Rheumatology
تۈركچە ئىسمى: Romatoloji bölümü
خەنزۇچە ئىسمى: 风湿科, 风湿病科
رېماتىزم بۆلۈمىدە دائىم كۆرۈلىدىغان كېسەللىكلەر
رېماتىزم بۆلۈمىدە ئاساسلىق دىئاگنوز قويۇلىدىغان ۋە داۋالىنىدىغان كېسەللىكلەر كۆپ خىل بولۇپ، يېنىك دەرىجىدىكى كېسەللىك ئالامەتلىرىدىن ئېغىر دەرىجىدىكى پۈتۈن بەدەن خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرگىچە بولىدۇ. رېماتىزم كېسەللىكىنىڭ تۈرى كۆپ، تەسىر دائىرىسى كەڭ بولغاچقا، بۇ كېسەللىكلەرنى ۋاقتىدا ئىگىلەش ۋە پەرقلەندۈرۈش بىمارنىڭ دەسلەپكى مەزگىللىك ئارىلىشىشى ۋە داۋالىشىدا ئىنتايىن مۇھىم.
رېماتىزم بۆلۈمى چېتىلىدىغان كېسەللىكلەرنىڭ تۈرى كۆپ خىل بولۇپ، دائىم كۆرۈلىدىغان رېماتىزم كېسەللىكىلىرى تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
رېماتوئىدلىق بوغۇم ياللۇغى ( Rheumatoid Arthritis ) : بۇ بىر خىل ئۆز بەدەن ئىممۇنىتېتلىق كېسەللىك بولۇپ، بوغۇم ئاغرىش، ئىششىش ۋە قېتىشىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، ئادەتتە سىممېترىك ( بەدەننىڭ ئىككى تەرىپىدىكى ئوخشاش ئورۇنلار ) ھالدا قول ۋە پۇت بوغۇملىرىغا تەسىر كۆرسىتىدۇ.
سىستېمىلىق قىزىل داغلىق بۆرە چاقىسى ( Systemic Lupus Erythematosus ،SLE ) : تېرە، بوغۇم، بۆرەك، يۈرەك ۋە باشقا ئەزالارغا تەسىر كۆرسىتىدىغان كۆپ سىستېمىلىق ئۆز بەدەن ئىممۇنىتېتلىق كېسەللىك.
قېتىۋېلىش خاراكتېرلىك ئومۇرتقا تۈۋرۈكى ياللۇغى ( Ankylosing Spondylitis ) : ئومۇرتقا تۈۋرۈك ۋە توققۇز كۆز – يانپاش بوغۇمىغا ئاساسلىق تەسىر كۆرسىتىدىغان سوزۇلما خاراكتېرلىك ياللۇغلىنىش خاراكتېرلىك كېسەللىك بولۇپ، ئومۇرتقا تۈۋرۈك قېتىپ قېلىش ۋە ھەرىكىتى چەكلىمىگە ئۇچراشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
يەللىك بوغۇم ئاغرىقى ( Gout ) : سۈيدۈك كىسلاتاسى كرىستالىنىڭ بوغۇم ئىچىگە چۆكۈۋېلىشىدىن كېلىپ چىققان جىددىي خاراكتېرلىك بوغۇم ياللۇغى بولۇپ، پۇت قىسمىدىكى چوڭ پۇت بارماقلىرىدا كۆپ كۆرۈلىدۇ.
قۇرغاقلىشىش يىغىندى ئالامىتى ( Sjögren’s Syndrome ) : بەدەندىكى ئاجراتما بەزلىرىگە تەسىر كۆرسىتىدىغان بىر خىل ئاستا خاراكتېرلىك ئۆز بەدەن ئىممۇنىتېتلىق كېسەللىك بولۇپ، ئېغىز قۇرۇش، كۆز قۇرۇش قاتارلىق كېسەللىك ئالامەتلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
تەڭگە تەمرەتكە كېسىلى بوغۇم ياللۇغى ( Psoriatic Arthritis ) : بىر خىل تەڭگە تەمرەتكە كېسىلى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغان سوزۇلما خاراكتېرلىك بوغۇم ياللۇغى بولۇپ، بوغۇم ئاغرىش ۋە تېرە زەخىملىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
باشقا كېسەللىكلەر…
قايسى كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلگەندە رېماتىزم بۆلۈمىگە كۆرۈنۈش كېرەك؟
رېماتىزملىق كېسەللىكلەرنىڭ دەسلەپكى ئالامەتلىرىنى پەرقلەندۈرۈش ۋاقتىدا دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشتا ئىنتايىن مۇھىم.
رېماتىزملىق كېسەللىكلەرنىڭ كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆپ خىل بولۇپ، دائىم باشقا سىستېمىلىق كېسەللىكلەرنىڭ ئىپادىلىرى بىلەن قاتمۇقات بولىدۇ، شۇڭا رېماتىزم بۆلۈمىگە قاچان بېرىپ كېسەل كۆرسىتىش ئىنتايىن مۇھىم. ئەگەر تۆۋەندىكى كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلسە، رېماتىزم بۆلۈمىگە بېرىپ داۋالىنىش تەۋسىيە قىلىمىز :
بوغۇملار دائىم ئاغرىش ۋە ئىششىش : بولۇپمۇ ئەتىگەندە ئورنىدىن تۇرغاندا قېتىپ قېلىش ياكى ھەرىكەت قىلغاندىن كېيىن ئاغرىق كۈچىيىدۇ. يېرىم سائەت ياكى بىر سائەتتىن كېيىن ئاندىن ئاغرىق پەسىيىش.
مۇسكۇللار دائىم ئاغرىش ۋە ماغدۇرسىزلىنىش : بولۇپمۇ چارچاش، ماغدۇرسىزلىنىش قاتارلىق پۈتۈن بەدەنلىك ئالامەتلەر كۆرۈلىدۇ.
ئەسۋە ۋە تېرە زەخىملىنىش : بولۇپمۇ بوغۇم ئاغرىقىغا مۇناسىۋەتلىك قىزىل داغ ياكى ئەسۋە.
كۆز قۇرغاقلىشىش، ئېغىز قۇرغاقلىشىش : ئۇزاق مۇددەت قۇرغاقلىشىش ئالامەتلىرى قۇرغاقلىشىش يىغىندى ئالامىتىنىڭ ئىپادىسى بولۇشى مۇمكىن.
دۈمبە ئاغرىش ۋە ئومۇرتقا تۈۋرۈكى قېتىپ قېلىش : بولۇپمۇ ئەتىگەندە ئورنىدىن تۇرغاندا ياكى ئۇزاق ۋاقىت مىدىرلىماي تۇرغاندىن كېيىنكى قېتىپ قېلىش قېتىۋېلىشچان تۈۋرۈك ياللۇغىنىڭ ئالامىتى بولۇشى مۇمكىن.
قىزىش ۋە بەدەن ئېغىرلىقى تۆۋەنلەش : سەۋەبى ئېنىق بولمىغان قىزىش، بەدەن ئېغىرلىقى تۆۋەنلەش، قان ئازلىق قاتارلىق پۈتۈن بەدەنلىك ئالامەتلەر سىستېمىلىق رېماتىزم كېسىلى ئىكەنلىكىنى ئەسكەرتىشى مۇمكىن.
باشقا ئالامەتلەر…
رېماتىزم بۆلۈمى ئامبۇلاتورىيىسىنىڭ مەسئۇلىيەتلىرى
رېماتىزم بۆلۈمى ئامبۇلاتورىيىسىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلىيىتى تۈرلۈك رېماتىزملىق كېسەللىكلەرگە دىئاگنوز قويۇش ۋە ئۇنى باشقۇرۇشتىن ئىبارەت. دوختۇر ئۇنىۋېرسال كېسەللىك تارىخى، سالامەتلىك تەكشۈرۈش، تەجرىبىخانىدا تەكشۈرۈش ۋە تەسۋىر ئىلمى بويىچە تەكشۈرۈش ئارقىلىق، خاس داۋالاش پىلانىنى تۈزۈپ چىقىدۇ. رېماتىزم بۆلۈمى يەنە ئاستا خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرنى باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولۇپ، بىمارلارنىڭ كېسەللىك ئالامەتلىرىنى يېنىكلىتىش، كېسەللىكنىڭ تەرەققىي قىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە تۇرمۇش سۈپىتىنى ياخشىلاشقا ياردەم بېرىدۇ.
بۇنىڭدىن باشقا، رېماتىزم بۆلۈمى دوختۇرلىرى يەنە بىمارلارغا تەربىيە بېرىپ، بىمارلار ۋە ئۇلارنىڭ ئائىلە تاۋابىئاتلىرىنىڭ كېسەللىك ئالاھىدىلىكى، داۋالاش ئۇسۇلى ۋە كۈندىلىك تۇرمۇشتا دىققەت قىلىدىغان ئىشلارنى چۈشىنىشىگە ياردەم بېرىپ، كېسەللىك ئەھۋالىنى ئۈنۈملۈك كونترول قىلىش ۋە ئۆزىنى باشقۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.
رېماتىزم بۆلۈمىدە كۆرۈلىدىغان جىددىي بىر تەرەپ قىلىش كېرەك بولغان كېسەللىكلەر
رېماتىزم بۆلۈمىدە جىددىي داۋالاش ئاساسلىقى جىددىي قوزغىلىدىغان رېماتىزملىق كېسەللىكلەر ۋە رېماتىزم كېسەللىكىنىڭ جىددىي خاراكتېرلىك ئەگەشمە كېسەللىكلىرىنى بىر تەرەپ قىلىشقا چېتىلىدۇ. رېماتىزم كېسەللىكىنىڭ جىددىي قوزغىلىشى قاتتىق ئاغرىش ۋە ئىقتىدار توسالغۇسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن، شۇڭا ۋاقتىدا داۋالاش كېرەك. بۇ جىددىي كېسەللىكلەر ۋە كېسەللىك ئالامەتلىرىنى چۈشىنىش ۋە قىسقا ۋاقىت ئىچىدە جىددىي قۇتقۇزۇشقا بېرىپ كۆرۈنۈش تەلەپ قىلىنىدۇ.
جىددىي قوزغىلىدىغان رېماتىزملىق كېسەللىكلەر ياكى ئېغىر ئەگەشمە كېسەللىكلەر تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ :
ئۆتكۈر يەللىك بوغۇم خاراكتېرلىك بوغۇم ياللۇغى : تۇيۇقسىز يۈز بەرگەن قاتتىق بوغۇم ئاغرىش، قىزىرىپ ئىششىش ۋە باسقاندا ئاغرىش، جىددىي بىر تەرەپ قىلىش ئارقىلىق كېسەللىك ئالامىتىنى يېنىكلىتىش كېرەك.
رېماتوئىدلىق بوغۇم ياللۇغى جىددىي قوزغىلىشى : ئېغىر دەرىجىدىكى بوغۇم ئاغرىش ۋە ئىششىش بولۇپ، ياللۇغقا قارشى داۋالاشنى كۈچەيتىشكە ياكى بوغۇمغا پۇنكىسىيە قىلىشقا توغرا كېلىشى مۇمكىن.
سىستېمىلىق قىزىل داغلىق بۆرە چاقىسىنىڭ جىددىي خاراكتېرلىك بوھرانى : مەسىلەن، بۆرە چاقىسى خاراكتېرلىك بۆرەك ياللۇغى ياكى نېرۋا سىستېمىسى كېسەللىك ئالامەتلىرى، بالنىستتا يېتىش ۋە يېقىندىن كۆزىتىش كېرەك.
قۇرغاقلىشىش يىغىندى كېسەللىك ئالامىتى كەلتۈرۈپ چىقارغان جىددىي خاراكتېرلىك گۈرەن بەز ياللۇغى : گۈرەن بېزى ئۆتكۈر ئىششىيدۇ ۋە ئاغرىيدۇ، ياللۇغقا قارشى تۇرۇش ۋە داۋالاشنى قوللاشقا توغرا كېلىدۇ.
باشقا جىددىي كېسەللىكلەر ئالامەتلىرى…
رېماتىزم بۆلۈمى تارىخى ۋە ئاساس سالغۇچىلىرى
رېماتىزم ئىلمىنىڭ تارىخىنى قەدىمكى دەۋردىن سۈرۈشتۈرۈشكە بولىدۇ، لېكىن بىر مۇستەقىل تېببىي پەن بولۇش سۈپىتى بىلەن تەرەققىيات مۇساپىسى بىر قەدەر ئاستا بولۇپ كەلگەن . 20 – ئەسىرنىڭ باشلىرىدا، رېماتىزم كېسەللىكى ئىلمى تەدرىجىي ھالدا بىر مۇستەقىل تېببىي ساھەگە ئايلانغان. فىلىپ شوۋالتېر خېنچ ( Philip Showalter Hench ) رېماتىزم كېسەللىكى ساھەسىدىكى مۇھىم شەخس بولۇپ ، رېماتوئىدلىق بوغۇم ياللۇغىنى داۋالاش جەريانىدا بايقىغانلىقى ئۈچۈن نوبېل مۇكاپاتىغا ئېرىشىپ ، «رېماتىزم كېسىلىنىڭ ئاتىسى» دەپ قارالغان.
ھېنرى جەكۈيز خېنچنىڭ تەتقىقاتى ئاساسىدا، رېماتىزم كېسەللىكلىرى ئىلمى ساھەسى ئۈزلۈكسىز تەرەققىي قىلىپ، يېڭى دورا ۋە داۋالاش ئۇسۇللىرى ئۈزلۈكسىز مەيدانغا كەلگەن، بولۇپمۇ بىئولوگىيەلىك ياسالمىلارنىڭ ئىشلىتىلىشى نۇرغۇن رېماتىزم كېسىلى بىمارلىرىنىڭ ئاقىۋىتىنى زور دەرىجىدە ياخشىلىغان.
رېماتىزم بۆلۈمى دائىم كۆرۈلىدىغان تەكشۈرۈش تۈرلىرى
رېماتىزم كېسەللىكىگە دىئاگنوز قويۇشتا كۆپ خىل تەكشۈرۈشلەرنى ئېلىپ بېرىپ، كېسەللىك ئەھۋالىنىڭ ئېغىرلىق دەرىجىسى ۋە كونكرېت ئالاھىدىلىكىنى باھالاشقا توغرا كېلىدۇ. دائىم كۆرۈلىدىغان تەكشۈرۈش تۈرلىرى قان تەكشۈرۈش، تەسۋىر ئىلمى بويىچە تەكشۈرۈش ۋە ئالاھىدە ئىقتىدار خاراكتېرلىك سىناق قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ تەكشۈرۈشلەر دوختۇرلارنىڭ كېسەللىك تۈرى ۋە تەرەققىياتىنى بېكىتىشىگە ياردەم بېرىپلا قالماي، يەنە داۋالاش ئۈنۈمىنىمۇ باھالايدۇ.
دائىم كۆرۈلىدىغان تەكشۈرۈش تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
قان لابوراتورىيەسى : مەسىلەن ھۈجەيرە يادروغا قارشى ئانتىتېلا ( ANA )، رېماتوئىدلىق فاكتور ( RF )، C رېئاكسىيە ئاقسىلى ( CRP ) ۋە قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ چۆكۈش نىسبىتى ( ESR ) قاتارلىقلار ياللۇغ ۋە ئۆز بەدەن ئىممۇنىتېتلىق ئاكتىپچانلىقىنى تەكشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدۇ.
سۈيدۈك ئانالىزى : بۆرەك ئىقتىدارىنى باھالاشقا ئىشلىتىلىدۇ، بولۇپمۇ سىستېمىلىق قىزىل داغلىق بۆرە چاقىسى بىمارلىرىدا ئىشلىتىلىدۇ.
بوغۇمنى پۇنكىسىيە قىلىش ۋە بوغۇم سۇيۇقلۇقىنى ئانالىز قىلىش : بوغۇم سۇيۇقلۇقىدىكى ھۈجەيرە ۋە كىرىستالنى تەكشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدۇ، يەللىك بوغۇم ئاغرىقى ياكى يۇقۇملۇق بوغۇم ياللۇغىغا دىئاگنوز قويۇشقا ياردىمى بولىدۇ.
سۆرەتلەش ئىلمى بويىچە تەكشۈرۈش : مەسىلەن X نۇرى ، ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنى ، CT ۋە MRI قاتارلىقلار بوغۇم ۋە يۇمشاق توقۇلمىلارنىڭ زەخىملىنىش دەرىجىسىنى باھالاشقا ئىشلىتىلىدۇ.
سۆڭەك زىچلىقىنى ئۆلچەش : سۆڭەك شالاڭلىشىش كېسىلىنى تەكشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدۇ، بولۇپمۇ ئۇزاق مۇددەت گلۇكوكورتىكوئىد ئىشلەتكەن بىمارلاردا ئىشلىتىلىدۇ.
باشقا تەكشۈرۈشلەر…
رېماتىزم بۆلۈمى كۆپ ئۇچرايدىغان داۋالاش ئۇسۇللىرى
رېماتىزم بۆلۈمىنىڭ داۋالاش ئۇسۇلى كېسەللىك تۈرى ۋە بىمارنىڭ يەككە تەن پەرقىگە قاراپ پەرقلىق بولىدۇ، ئادەتتە دورا بىلەن داۋالاش، فىزىكىلىق داۋالاش ۋە تاشقى كېسەللىكلەر ئوپېراتسىيەسى قاتارلىق كۆپ خىل ئۇسۇللارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. رېماتىزملىق كېسەللىكلەر كۆپىنچە ئاستا خاراكتېرلىك بولىدۇ، داۋالاشنىڭ ئاساسلىق نىشانى كېسەللىك ئالامىتىنى كونترول قىلىش، ياللۇغنى ئازايتىش ۋە بوغۇملارنىڭ زەخىملىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىن ئىبارەت. دوختۇر بىمارنىڭ كېسەللىك ئەھۋالىغا ئاساسەن ئەڭ مۇۋاپىق داۋالاش ئۇسۇلىنى تاللايدۇ.
رېماتىزم بۆلۈمىنىڭ داۋالاش ئۇسۇلى كۆپ خىل بولۇپ، ئاساسلىق مەقسىتى كېسەللىك ئالامىتىنى كونترول قىلىش، ياللۇغنى يېنىكلىتىش ۋە بوغۇملارنىڭ زەخىملىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىن ئىبارەت. كۆپ ئۇچرايدىغان داۋالاش ئۇسۇللىرى تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
دورا بىلەن داۋالاش : سېتروئىدسىز ياللۇغقا قارشى دورىلار ( NSAIDs )، گلۇكوكورتىكوئىد، رېماتىزمغا قارشى دورىلار ( DMARDs ) ۋە بىيولوگىيەلىك ياسالمىلار ( مەسىلەن:TNF تورمۇزلىغۇچى دورىلار ) نى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، ياللۇغ ۋە ئىممۇنىتېت رېئاكسىيەسىنى كونترول قىلىشقا ئىشلىتىلىدۇ.
فىزىكىلىق داۋالاش : ئالاھىدە ھەرىكەت ۋە چېنىقىش ئارقىلىق بوغۇم ۋە مۇسكۇللارنىڭ جانلىقلىقى ۋە كۈچىنى ئاشۇرۇپ، ئاغرىق ۋە قېتىشىشنى ئازايتىدۇ.
ئوپېراتسىيىلىك داۋالاش : مەسىلەن، بوغۇم ئالماشتۇرۇش ئوپېراتسىيىسى ۋە سىلىق پەردىنى ئېلىۋېتىش ئوپېراتسىيىسى، بوغۇم ئېغىر دەرىجىدە زەخىملەنگەن ياكى شەكلى ئۆزگەرگەن بىمارلارغا ماس كېلىدۇ.
تۇرمۇش ئۇسۇلىغا ئارىلىشىش : يېمەك – ئىچمەكنى تەڭشەش، بەدەن ئېغىرلىقىنى باشقۇرۇش ۋە تاماكا چېكىشنى تاشلاش، كېسەللىك ئالامىتى ۋە ئەگەشمە كېسەللىكلەرنىڭ خەتىرىنى ئازايتىشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
باشقا داۋالاش ئۇسۇللىرى…
داڭلىق رېماتىزم كېسەللىكلىرى دوختۇرخانىلىرى
دۇنيادا بىر قانچە داڭلىق دوختۇرخانا رېماتىزم كېسەللىكى تەتقىقاتى ۋە داۋالاش بىلەن داڭلىق بولۇپ، تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
مايو شىپاخانىسى ( Mayo Clinic ،ئامېرىكا ) : رېماتوئىدلىق بوغۇم ياللۇغى ۋە باشقا ئۆز بەدەن ئىممۇنىتېتلىق كېسەللىكلەرنى داۋالاش جەھەتتە دۇنيا بويىچە ئالدىنقى ئورۇندا تۇرىدۇ.
كلېۋېلاند شىپاخانىسى ( Cleveland Clinic ،ئامېرىكا ) : رېماتىزم كېسەللىكى تەتقىقاتى ۋە مۇرەككەپ كېسەللىكلەرنى باشقۇرۇش جەھەتتىكى ئالاھىدە ئىپادىسى بىلەن داڭلىق.
خان جەمەتى دۆلەتلىك رېماتىزم كېسىلى دوختۇرخانىسى ( Royal National Hospital for Rheumatic Diseases ،ئەنگلىيە ) : رېماتىزملىق كېسەللىكلەرنى تەتقىق قىلىش ۋە داۋالاشقا كۆڭۈل بۆلىدۇ.
چارلىز شاھزادە دوختۇرخانىسى ( Prince of Wales Hospital ،شياڭگاڭ ) : ئاسىيا رېماتىزم كېسەللىكلىرى ساھەسىدە ناھايىتى يۇقىرى ئابرۇيغا ئىگە، بولۇپمۇ رېماتوئىدلىق بوغۇم ياللۇغى ۋە سىستېمىلىق قىزىل داغلىق بۆرە چاقىسىنى داۋالاشتا ئىلغار نەتىجىلەرنى قازانغان.
توكيو ئۇنىۋېرسىتېتى تېببىي بۆلۈمى قارمىقىدىكى دوختۇرخانا ( The University of Tokyo Hospital ، ياپونىيە ) : رېماتىزم كېسىلى ساھەسىدىكى تەتقىقاتى ۋە داۋالىشى بىلەن ئاسىياغا داڭلىق.
رېماتىزم بۆلۈمى توغرىسىدىكى باشقا تونۇشتۇرۇلىشى
رېماتىزم بۆلۈمى رېماتىزملىق كېسەللىكلەرنى داۋالاشقا كۆڭۈل بۆلۈپلا قالماي، يەنە كۆپ خىل پەنلەر ھەمكارلىقىغا پائال قاتنىشىپ، رېماتىزم كېسەللىكىگە مۇناسىۋەتلىك پۈتۈن بەدەنلىك ئەگەشمە كېسەللىكلەرنى باشقۇرىدۇ. توغرا مېدىتسىنانىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ، رېماتىزم ئىلمى ساھەسىدىكى گېن تەتقىقاتى، ئىممۇنىتېتلىق داۋالاش ۋە خاس داۋالاش تېز تەرەققىي قىلغان. بۇ ئىلگىرىلەشلەر كېسەللىكنىڭ يۈز بېرىش مېخانىزمىنى تېخىمۇ ياخشى چۈشىنىشكە ياردەم بېرىدۇ، ھەمدە تېخىمۇ ئۈنۈملۈك داۋالاش تاكتىكىسىنى تەتقىق قىلىپ چىقىدۇ.
بۇنىڭدىن سىرت، رېماتىزم بۆلۈمى دوختۇرلىرى يەنە بىمارلار پەرۋىش قىلىش، تەربىيە بېرىش ۋە مەھەللە رايوندىكى ئاھالىلەرنىڭ ساغلاملىق تۈرىگە ئاكتىپ قاتنىشىپ، ئاممىنىڭ رېماتىزم كېسىلىنىڭ دەسلەپكى ئالامەتلىرى ۋە ئالدىنى ئېلىش ئۇسۇللىرىنى تونۇشىغا ياردەم بېرەلەيدۇ. بولۇپمۇ خەتىرى يۇقىرى كىشىلەر توپى ( مەسىلەن، جەمەت تارىخى بار ياكى باشقا ئۆز بەدەن ئىممۇنىتېتلىق كېسەللىكلەرگە گىرىپتار بولغان كىشىلەر توپى ) نى دەسلەپكى تەكشۈرۈش ۋە ئالدىنى ئېلىش ئىنتايىن مۇھىم.