ئۇيقۇسىزلىق بىر خىل دائىم كۆرۈلىدىغان ئۇيقۇ توسالغۇسى بولۇپ، ئۇخلىيالماسلىق، ئۇيقۇنى ساقلاش ياكى بالدۇر ئويغىنىش قاتارلىق جەھەتلەردە ئىپادىلىنىدۇ. ئۇ شەخسنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشى ۋە خىزمەت ئىپادىسىگە تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن، ئېغىر بولغاندا يەنە باشقا ساغلاملىق مەسىلىلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
سەۋەبى:
1. پىسخىكىلىق ئامىل:تەشۋىشلىنىش، خامۇشلۇق، بېسىم ۋە باشقا پىسخىكىلىق مەسىلىلەر ئۇيقۇسىزلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان ئاساسلىق سەۋەب.
2. تۇرمۇش ئادىتى:قانۇنىيەتسىز دەم ئېلىش ۋاقتى، كوففېئىن ۋە ئىسپىرتنى زىيادە قوبۇل قىلىش، ئېلېكتىرونلۇق ئۈسكۈنىلەرنى ئۇزاق ۋاقىت ئىشلىتىش قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ئۇيقۇسىزلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
3. مۇھىت ئامىلى:شاۋقۇن، نۇر، تېمپېراتۇرا قاتارلىق مۇھىت ئامىللىرى ئۇيقۇنىڭ سۈپىتىگە تەسىر يەتكۈزۈشى مۇمكىن.
4. فىزىيولوگىيەلىك ئامىل:ئاغرىش، نەپەس قىيىنلىشىش، پات – پات سىيىش قاتارلىق فىزىيولوگىيەلىك مەسىلىلەر ئۇيقۇسىزلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
5. دورا ئامىلى:بەزى دورىلار ( مەسىلەن، خامۇشلۇققا قارشى دورىلار، تەشۋىشلىنىشكە قارشى دورىلار، ھورمۇن تۈرىدىكى دورىلار ) ئۇيقۇسىزلىقنى ئەكس تەسىر پەيدا قىلىشى مۇمكىن.
6. باشقا كېسەللىكلەر:ئۇيقۇسىزلىق باشقا كېسەللىكلەر ( مەسىلەن:خامۇشلۇق كېسىلى، تەشۋىشلىنىش كېسىلى، ئاستا خاراكتېرلىك ئاغرىش قاتارلىقلار ) نىڭ ئالامىتى بولۇشى مۇمكىن.
تەكشۈرۈش ۋە دىئاگنوز قويۇش ئۇسۇلى:
1. كېسەللىك تارىخىنى سوراش:دوختۇر بىمارنىڭ ئۇخلاش ئادىتى، تۇرمۇش ئۇسۇلى، دورا ئىشلىتىش ئەھۋالى قاتارلىقلارنى سوراپ، مۇمكىن بولغان خەتەرلىك ئامىللارنى چۈشىنىدۇ.
2. بەدەن تەكشۈرۈش:دوختۇر ئومۇميۈزلۈك بەدەن تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىپ، ئۇيقۇسىزلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولغان باشقا كېسەللىكلەرنى چىقىرىپ تاشلايدۇ.
3. ئۇخلاش خاتىرىسى:بىمار بىر مەزگىل ئىچىدىكى ئۇخلاش ئەھۋالىنى، جۈملىدىن ئۇخلاش ۋاقتى، ئويغىنىش ۋاقتى، كېچىدىكى ئويغىنىش قېتىم سانى قاتارلىقلارنى خاتىرىلەپ، دوختۇرنىڭ كېسەللىك ئەھۋالىنى باھالىشىغا ياردەم بېرىشى كېرەك.
4. لابوراتورىيىلىك تەكشۈرۈش:قان تەكشۈرۈش ئارقىلىق بىمارنىڭ قان قەنتى، قاندىكى ماي، قالقانسىمان بەز ئىقتىدارى قاتارلىق كۆرسەتكۈچلىرىنى باھالاپ، ئۇيقۇسىزلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولغان باشقا كېسەللىكلەرنى چىقىرىپ تاشلىغىلى بولىدۇ.
5. ئۇيقۇنى ئۆلچەپ تەكشۈرۈش:دوختۇرخانا ياكى ئۇيقۇ مەركىزىدە ئۇيقۇنى ئۆلچەپ، بىمارنىڭ ئۇيقۇ سۈپىتى ۋە قۇرۇلمىسىنى باھالايدۇ.
6. پىسخىكىلىق باھالاش:پىسخىكىلىق سىناق ۋە سوئال قەغىزى ئارقىلىق تەكشۈرۈش ئارقىلىق، بىمارنىڭ پىسخىكىلىق ھالىتى ۋە تاقابىل تۇرۇش ئىقتىدارىنى باھالاش.
داۋالاش ئۇسۇلى:
1. تۇرمۇش ئۇسۇلىنى تەڭشەش:تۇرمۇش ئادىتىنى ياخشىلاش، مەسىلەن، قانۇنىيەتلىك دەم ئېلىش، كوففېئىن ۋە ئىسپىرتتىن ساقلىنىش، ئېلېكترونلۇق ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلىتىشنى ئازايتىش قاتارلىقلار.
2. بىلىش ھەرىكىتى بىلەن داۋالاش ئۇسۇلى:بىمارنىڭ تەپەككۇر ئەندىزىسى ۋە ھەرىكەت ئادىتىنى ئۆزگەرتىش ئارقىلىق، ئۇلارنىڭ ياخشى ئۇخلاش ئادىتىنى يېتىلدۈرۈشىگە ياردەم بېرىش كېرەك.
3. دورا بىلەن داۋالاش:ئۇيقۇ دورىسىنى قىسقا مۇددەت ئىشلەتكەندە ئۇيقۇ سۈپىتىنى ياخشىلاشقا ياردىمى بولىدۇ، لېكىن ئۇزاق مۇددەت ئىشلەتكەندە يۆلىنىۋېلىش ۋە باشقا ئەكس تەسىرلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. شۇڭا، دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە ئىشلىتىش كېرەك.
