ۋىتامىنD كەملىكتىن بولىدىغان راخىت كېسەللىكى ئاساسلىق ۋىتامىن D نىڭ كەملىكىدىن كېلىپ چىققان كالتسىي، فوسفورنىڭ ماددا ئالمىشىشى نورمالسىز بولۇش ۋە سۆڭەكسىمان توقۇلمىلارنىڭ كالتسىيلىشىشى توسقۇنلۇققا ئۇچراش كەلتۈرۈپ چىقارغان سۆڭەك كېسەللىكى بولۇپ، ئېغىر بولغاندا سۆڭەك غەلىتە ئۆسۈش ئەھۋالى كۆرۈلىدۇ
راخىت كېسىلى
佝偻病
Rickets
بوۋاقلارنىڭ ۋىتامىن D كەملىكتىن بولغان راخىت كېسىلىگە ئاسان گىرىپتار بولۇشىنىڭ سەۋەبى تۆۋەندىكىدەك:
بىرىنچى، كۈن نۇرى بىلەن ئۇچرىشىشى يېتەرلىك بولماسلىق. تېرىدىكى دېھىدروستوستېرول قۇياش نۇرىنىڭ تەسىرىدە ۋىتامىن D3كە ئايلىنىدۇ، ئەگەر تېرىنىڭ قۇياش نۇرى بىلەن ئۇچرىشىشى يېتەرسىز بولسا، بەدەندە ئىچكى مەنبەلىك ۋىتامىن D3كەم بولىدۇ، ئەگەر بالىلارنىڭ سىرتتا قىلىدىغان پائالىيىتى ئاز بولسا ياكى ياشاۋاتقان رايوننىڭ قىش پەسلى بەك ئۇزۇن بولسا، ئۆينىڭ دېرىزىسى ئېتىك، كۈن نۇرى توسۇۋېلىنغان بولسا ياكى زاۋۇت ئەتراپىدىكى چاڭ–توزان قاتارلىقلار كۈن نۇرىنى توسۇۋالغان بولسا، بالىلارنىڭ بەدىنى ئىچكى مەنبەلىك ۋىتامىن D3 كە ئېرىشەلمەيدۇ.
ئىككىنچى، قوبۇل قىلىش يېتەرسىز بولۇش. ئانا سۈتى ۋە باشقا تۈردىكى سۈتلەر تەركىبىدىكى ۋىتامىن D3 بەك ئاز، ئەگەر بالىنى ئاپتاپقا سالمىسا ھەم ۋىتامىن D تولۇقلايدىغان قوشۇمچە يېمەكلىكمۇ بەرمىسە، بالىلار ئاسانلا راخىت كېسىلىگە گىرىپتار بولىدۇ، بوۋاق كۈنىگە 400بىرلىك ۋىتامىن D قوبۇل قىلسا، ئاندىن راخىت كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىش رولىنى ئوينىيالايدۇ، بالدۇر تۇغۇلغان بوۋاق ياكى قوشكېزەكلەر 800–1000بىرلىك ۋىتامىن D قوبۇل قىلسا، ئېھتىياجى ئاندىن قانىدۇ، مۇنچە كۆپ ۋىتامىن D نى نورمال يېمەكلىككە تايىنىپ تولۇقلاش مۇمكىن ئەمەس. مەسىلەن، ھەر لىتىر كالا سۈتى تەركىبىدە 40بىرلىك D3، ھەر لىتىر ئانا سۈتى تەركىبىدە 100بىرلىك D3بار، 100گرام تۇخۇم سېرىقىدا تەخمىنەن 250بىرلىك ۋىتامىن D بار، قايماق، كۆكتاتلارنىڭ تەركىبىدە ۋىتامىن D تېخىمۇ ئاز. شۇڭا بوۋاقلارغا ۋىتامىن D ياسالمىلىرى يېگۈزۈش لازىم.
ئۈچىنچى، ئۆسۈشى بەك تېز بولۇش. ئۆسۈشى قانچە تېز بولسا، كېرەك بولىدىغان ۋىتامىن Dمۇ شۇنچە كۆپ بولىدۇ، بىر ياشقا توشمىغان ۋاقىت بالىلارنىڭ ئۆسۈشى ئەڭ تېز مەزگىلى بولۇپ، ئۇلار راخىت كېسىلىگە ئاسان گىرىپتار بولىدۇ، بولۇپمۇ بالدۇر تۇغۇلغان بوۋاقلاردا كالتسىي يېتەرسىز بولغاچقا، راخىت كېسىلى ئاسان كۆرۈلىدۇ.
تۆتىنچى، بالىلارنىڭ يېمەكلىكىدىكى كالتسىي، فوسفورنىڭ مىقدارى يېتەرسىز ياكى نىسبىتى نامۇۋاپىق بولسا، كالتسىي بىلەن فوسفورنىڭ مىقدارى كۆپ بولسىمۇ، نىسبىتى مۇۋاپىق ئەمەس، بالىلار كالا سۈتىنى ئەمگەندىن كېيىن تولۇق قوبۇل قىلالمايدۇ، شۇڭا كالا سۈتى بىلەن باققان بالا ئانا سۈتى بىلەن باققان بالىغا قارىغاندا راخىت كېسىلىگە ئاسان گىرىپتار بولىدۇ.
بەشىنچى، بالىلاردىكى جىگەر، بۆرەك كېسەللىكلىرى ۋىتامىن D نىڭ ھىدروكسىدلىشىشىغا توسقۇنلۇق قىلىپ، ئاسانلا راخىت كېسىلى بولۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.